Theo nhạc sỹ Phó Đức Phương, GĐ Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, năm 2013, Trung tâm thu được 58,3 tỷ đồng tiền tác quyền. Sau khi trừ thuế doanh nghiệp và phí hoạt động, 49 tỷ đồng đã được chi trả cho các nhạc sỹ, tác giả.
Tính đến tháng 1-2014, đã có 2.787 nhạc sĩ, tác giả ký hợp đồng ủy thác tại Trung tâm, để được bảo vệ lợi ích đối với quyền biểu diễn tác phẩm, quyền sao chép tác phẩm. Đây là con số cao nhất trong những năm qua. Hiện Trung tâm đã ký hợp đồng với 55 tổ chức bảo vệ quyền tác giả âm nhạc tương ứng trên thế giới, thuộc 148 quốc gia và vùng lãnh thổ. Số tiền chi trả cho các tác giả được thực hiện theo nhiều phương thức: Chi trả trực tiếp, chuyển khoản, chuyển tiền qua bưu điện, cử người đến tận nhà chi trả… Số tiền phân phối cho các tác giả quốc tế chiếm từ 15 - 20%, được thực hiện thông qua các tổ chức đại diện của họ.
Nhạc sỹ Phó Đức Phương chia sẻ, đừng vội nhìn vào số tiền hơn 58 tỷ đồng mà mừng. Vì nếu so sánh với các nước trong khu vực châu Á như Maylaysia thu được 25 triệu USD, Hàn Quốc 100 triệu đô la, Nhật Bản 1 tỷ đô la một năm thì con số của Việt Nam vẫn là “lỗ nặng”. Dự tính phải 30 năm nữa, Việt Nam mới đuổi kịp được Malaysia với mức độ thu tăng từ 5-10% như hiện nay với điều kiện Malaysia phải giậm chân tại chỗ chờ. Cũng theo nhạc sỹ Phó Đức Phương, top 100 nhạc sỹ, tác giả có tiền bản quyền cao nhất sẽ thu được từ 20-187 triệu đồng/quý. Nhạc sỹ cũng tiết lộ rằng, bản thân ông cũng nằm trong top này.
Nhạc sỹ Phó Đức Phương: Số tiền tác quyền thu được 58,3 tỷ đồng chỉ là khiêm tốn so với các nước trong khu vực. Ảnh: TL
Ba năm trước, ca khúc “Vầng trăng khóc” của nhạc sỹ Nguyễn Văn Chung đã mang lại cho nhạc sỹ này gần 1 tỷ đồng tiền bản quyền, trong đó 300 triệu đồng do Trung tâm thu được, số còn lại là do nhạc sỹ tự đàm phán với các đối tác khi sử dụng ca khúc này. “Quán quân” liên tiếp của hai năm trở lại đây là nhạc sỹ Trịnh Công Sơn, dù nhạc sỹ tài hoa này mất đã lâu, nhưng những tác phẩm của ông vẫn luôn để lại nhiều tình cảm trong lòng khán giả. Được biết, năm 2013, tiền bản quyền của các ca khúc nhạc Trịnh lên tới hơn 700 triệu đồng.
Tuy nhiên, theo nhạc sỹ Phó Đức Phương, ca khúc giữ kỷ lục về số tiền bản quyền năm vừa qua lại không phải là các ca khúc có sức sống mãnh liệt qua năm tháng, có chất lượng nghệ thuật cao, do các nhạc sỹ tên tuổi sáng tác. Bởi phần lớn tiền tác quyền thu được chiếm tới hơn 1/3 tổng thu của Trung tâm lại rơi vào lĩnh vực nhạc chuông, nhạc chờ, tiếp đó mới đến lĩnh vực thu đĩa, quán karaoke, cuối cùng mới đến các chương trình biểu diễn. Điều đó lí giải tại sao, ca khúc “Quên cách yêu” của nhạc sỹ Khánh Đơn sáng tác do Lương Bích Hữu biểu diễn lại giữ ngôi vị “quán quân” với số tiền thu được là 164 triệu đồng trong năm qua. Dù khi nhắc tên ca khúc này, nhiều PV văn hóa còn ngỡ ngàng, song, phần đông giới trẻ thì hâm mộ cuồng nhiệt, liên tục tải làm nhạc chuông, nhạc chờ, tặng người yêu…
“Đúng là tiền bản quyền thu được nhiều chưa hẳn đã tỷ lệ thuận với giá trị nghệ thuật. Điều đó cũng gây nên thắc mắc của một số nhạc sỹ nổi tiếng là tại sao ca khúc của tôi hay, nhiều đài phát thanh truyền hình phát đi phát lại mà chỉ có từng này tiền bản quyền. Vì đơn giản, những người bỏ tiền nhiều nhất tải nhạc chuông, nhạc chờ lại thích thể loại nhạc trẻ. Còn tiền bản quyền thu được từ các chương trình truyền hình, hay các chương trình phát thanh rất rẻ, thậm chí có nơi chỉ khoảng 1.000 đồng một ca khúc”- nhà văn Trần Thị Trường, GĐ miền Bắc của Trung tâm giãi bày.
Theo chia sẻ của nhà văn Trần Thị Trường, trong quá trình đi đòi tiền tác quyền cho các tác giả, Trung tâm gặp không ít khó khăn, có những quán karaoke tuyên bố là phòng hát của gia đình, khi nào có bạn bè đến mới mở cho vào nên không thể thu tiền tác quyền được. Hoặc trò của các bầu sô ca nhạc là xin một lúc vài giấy phép thành lập Cty tổ chức biểu diễn. Cứ tổ chức một chương trình trốn được tiền bản quyền, chương trình sau lại lấy giấy phép khác ra xin làm show để trốn trách nhiệm đóng tiền đang là một kẽ hở khiến tình trạng sử dụng chùa ca khúc diễn ra phổ biến và khó kiểm soát.
Hay hiện nay, tình trạng ca sỹ hát sai lời khá nhiều. Đơn cử như trong chương trình “Bài hát yêu thích” 2013, ca sỹ Đàm Vĩnh Hưng đã hát sai lời bài hát “Chiếc vòng cầu hôn” (nhưng vẫn giành được giải thưởng 1 tỷ đồng). Nếu các ca sỹ liên hệ với Trung tâm sẽ được cung cấp lời bài hát chính xác, bởi hiện nay, Trung tâm đang lưu bản chuẩn của gần 90 nghìn tác phẩm.
Quay trở lại trường hợp ca sỹ Đàm Vĩnh Hưng hát sai lời mà vẫn giành giải thưởng, bà Trường cho rằng, việc xử lý đã “trượt” ra ngoài thẩm quyền của Trung tâm. Hơn nữa quan trọng là tác giả của ca khúc phải có ý kiến, và BTC phải có quy chế từ đầu là nếu ca sỹ hát sai lời thì sẽ không được nhận giải.
-----------------------------------------------