Hiếm
có làng nào yêu văn nghệ như Báo Đáp (xã Hồng Quang, Nam Trực, Nam
Định). Người nông dân ở đây cứ ngơi việc là lại tìm đến các loại nhạc cụ
mình yêu thích. Người già dạy cho người trẻ, bao nhiêu năm qua họ cứ
thắp niềm đam mê như thế, để cho vùng quê thanh bình này lúc nào cũng
đẹp và nên thơ.
Muốn vào làng Báo Đáp có hai đường,
nhưng đường nào cũng phải qua những cánh đồng xanh bát ngát. Khách
phương xa đến làng, như "rơi” vào một thế giới khác. Là ngôi thánh đường
uy nghiêm cổ kính, nhiều ngôi nhà mái ngói rêu phong, những con đường,
ngõ xóm được lát gạch nghiêng. Thi thoảng trong con ngõ, một lớp học nhỏ
lại vang lên tiếng đàn du dương, hoặc tiếng luyện kèn Tây hào sảng. Ở
Báo Đáp, nhiều em nhỏ có thể chơi được hai ba loại nhạc cụ, đó là
violon, organ, nhưng sôi động nhất là Đoàn kèn đồng của người lớn,
chuyên phục vụ các buổi lễ, giao lưu. Tất cả những điều đó tạo nên không
khí thanh bình nhưng rất nên thơ của một vùng quê.
Hỏi chuyện ông Bùi Đắc Điềm, thầy dạy
âm nhạc, ông tự hào nói quê hương mình có nhiều nghệ sĩ và họ đều là
những người yêu đời. Ông kể, vốn âm nhạc của mình có được là do các cha
xứ bồi đắp và rồi tình yêu âm nhạc cứ thế nhân lên. Rồi nhiều "nghệ sĩ
làng” cũng noi gương ông, học âm nhạc và sắp xếp thời gian để cùng đi
biểu diễn. Họ là những hạt giống để làng âm nhạc phát triển. Sau đó,
những người thầy này lại đi dạy ở khắp nơi, xây dựng các Đoàn kèn ở các
giáo xứ khác. Tuy nhiên, các thầy dạy không lấy tiền, đó là điều rất
đáng quý. Họ cũng xác định dạy là để phát triển phong trào, chứ không
phải là đi làm kinh tế. Với họ càng có nhiều học trò học, đam mê càng
tốt.
Chính vì niềm đam mê và khát vọng ấy,
những "nhạc sĩ làng” này đã đầu tư công sức, tâm huyết dạy các em hết
những "vốn liếng” mà mình có như kèn Tây, violon, piano, organ, tam thập
lục, đàn tranh, đàn nguyệt... Nhiều con em của làng đã thi đỗ vào các
trường cao đẳng nghệ thuật trong cả nước và thành đạt. Tất cả là nhờ nỗ
lực của những người tâm huyết với âm nhạc của làng. Ngoài ra, bà con còn
thành lập Đoàn kèn đồng (còn gọi là kèn Tây) của làng gồm 62 thành
viên, vào các ngày lễ lớn, những thành viên yêu văn nghệ này có mặt đầy
đủ. Đây là Đoàn kèn được đánh giá là chuyên nghiệp nhất trong các xứ đạo
cả nước. Đoàn được tổ chức chặt chẽ, hài hòa, có đoàn trưởng, đoàn phó
và người chuyên dạy những bài mới, người chỉ huy nhạc. Đoàn trưởng kèn
Tây Báo Đáp là ông Nguyễn Tri Phương, vốn là một người nông dân thuần
túy, nhưng khi ngơi công việc nhà nông, ông lại cùng anh em trong đoàn
luyện tập, đi thổi kèn giao lưu, hoạt động trong các ngày lễ... "Không
chỉ những ngày lễ của làng, lễ của các nhà thờ họ mà trong đám hiếu các
thành viên cũng tham gia nhiệt tình.
Để có những chiếc kèn Tây, organ hay
cây violon, người dân làng Báo Đáp phải tích cóp, vay mượn, thậm chí bán
đất lấy tiền mua. Từ bờ tre, gốc lúa, từ làng quê mảnh đất thành Nam
luôn cất lên tiếng nhạc, tiếng đàn. Người nông dân Báo Đáp đã viết lên
cuộc sống đầy niềm tin, như lúc nào cũng là mùa xuân, do đó họ luôn trẻ
và giàu có niềm vui.
-----------------------------------------------