Trong
cùng thời gian ngắn, “Running Man” Vũ Xuân Tiến và “bà Tưng” Lê Thị
Huyền Anh gây sự chú ý đặc biệt của dư luận. Liệu giữa hai “hiện tượng”
khác nhau (về hình thức và có thể cả bản chất) này có chung thông điệp
gì về một thế hệ trẻ mới : “dám” làm mọi thứ (dù “điên rồ”) để đạt được
mục đích?
TT&VH Cuối tuần
có cuộc trao đổi về vấn đề này với thạc sĩ Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu,
giảng viên Khoa Tâm lý giáo dục, Đại học Sư phạm TP.HCM, nhân vật “thầy
giáo gây sốt trên Facebook” với series bài giảng bằng clip trên YouTube Tháo gỡ chuyện khó đỡ (*)
Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu
* Trước tiên xin tò mò một chút: tuổi trẻ của thầy có… nổi loạn không?
-
Nếu xem cuộc đời là một bản nhạc thì tuổi trẻ của tôi là những nốt dữ
dội trên nền của một bản nhạc trầm. Tôi luôn muốn bứt ra khỏi chiếc vỏ
của mình nên không bao giờ muốn yên vị trong cái vòng an toàn do nỗi sợ
của mình tự vẽ ra. Nổi loạn có, khác biệt có, xông pha có; nhưng may mắn
không có điều nào là gây sốc.
* Nếu có điều gì hối tiếc về thời tuổi trẻ, thầy thấy hối tiếc nhất điều gì?
-
Nếu hối tiếc, tôi chỉ hối tiếc vì mình “điên rồ” quá trễ. Tích lũy nội
công đến 6 năm khi ra trường thì mới bắt đầu bước lên con đường đi ngược
gió.
*
Thầy có thể cho biết quan điểm của thầy về hiện tượng “Running man” và
“Bà Tưng” đang gây chú ý của công luận, Xét trên bình diện dư luận xã
hội thì hai trường hợp đang ở hai thái cực trái ngược hoàn toàn.
-
Về Vũ Xuân Tiến, theo tôi hành động của cậu xuất phát từ tình yêu và
động cơ hoàn toàn trong sáng. Hành động này không ảnh hưởng xấu đến
người khác, thậm chí còn cổ vũ được tinh thần thể thao. Bên cạnh đó, sau
khi nổi tiếng, cậu rất bình tĩnh, biết lắng nghe cha mẹ, bạn bè.
Còn
đối với hiện tượng “Bà Tưng”, hành động gây sốc để được nổi tiếng thì
đúng là… sốc thật. Tuy nhiên mình không nghĩ đó là nổi tiếng mà là tai
tiếng thì đúng hơn. Mà oái oăm thay, trong xã hội hiện tại bây giờ, “tai
tiếng” đôi khi lại trở thành…lợi thế!
Công
thức của nhiều bạn trẻ bây giờ là: khoe thân = nổi tiếng. Công thức đó
đang bắt đầu lan rộng như một con virus phát triển vô cùng mạnh mẽ trên
mảnh đất của lòng khát khao sự nổi tiếng. Tôi nghĩ trường hợp của “Bà
Tưng” hội tụ đủ “3 sự”: Sự lệch lạc giá trị sống, Sự non nớt trong suy
nghĩ và Sự xốc nổi trong hành động.
(*)
Về thầy giáo, Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu và “dự án giáo dục”
lạ, hấp dẫn giới trẻ của anh, xem thêm Trần tình của thầy giáo làm clip
"tháo gỡ chuyện khó đỡ”
|
*
Còn hiện tượng hàng chục ngàn “like” mỗi lần cô khoe thân trên Facebook
phải chăng là sự đồng thuận của giới trẻ trước sự nổi loạn của cô, thưa
thầy?
-
Đôi khi một bức ảnh khoe thân hay một clip gây sốc nhận được hàng chục
ngàn like, nhưng cái like đó không hẳn có nghĩa là thích, là nể phục,
mà đó là cái like ít nhiều giễu cợt. Lúc đó, nhân vật chính chỉ như một
trò mua vui cho cộng đồng mà thôi.
Hiện
tại, nhiều bạn trẻ đang “nằm vùng” chờ đợi xem tình hình “làm ăn” của
“Bà Tưng” ra sao trước khi quyết định mình có nên cởi nút để “tưng” hay
không. Giới trẻ đang thật sự đứng trước nguy cơ một trào lưu nguy hiểm
chuẩn bị bùng nổ nếu “Bà Tưng” có được một chỗ đứng trong showbiz.
* Vậy theo thầy, những hệ lụy văn hóa nào đằng sau sự thành công (nếu có) của “Bà Tưng”?
-
Nếu “Bà Tưng” ký được hợp đồng “đại sứ thương hiệu” cho game này game
nọ, nếu “Bà Tưng” bắt đầu được lên sóng truyền hình, nếu “Bà Tưng” bắt
đầu có nhiều show diễn... chắc chắn một số bạn trẻ sẽ đua nhau cởi hoặc
đua nhau “vô tình rò rỉ ảnh cởi” để trở nên nổi tiếng. Do đó, muốn chặn
sóng, phải dựng đê đắp đập ngay từ bây giờ bằng sự răn đe quyết liệt!
* Vậy chúng ta nên ứng xử sao với những hiện tượng của những người trẻ này?
- Đối với trường hợp của Xuân Tiến thì ta cứ thuận theo tự nhiên.
Còn
với Lê Thị Huyền Anh, chúng ta không lên án em. Chúng ta chỉ lên án
hành vi sai trái và phản cảm của em ấy. Hy vọng cơ quan quản lý xã hội,
đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa nên có hành động cụ thể, quyết liệt hơn
đối với hành vi phổ biến những ảnh khoe thân, “khiêu khích” để răn đe
cho những ai đang manh nha bứt áo, bán nhân phẩm để đổi lấy sự tai tiếng
cho mình.
Giới
trẻ đang thật sự đứng trước nguy cơ một trào lưu nguy hiểm chuẩn bị
bùng nổ nếu “bà Tưng” có được một chỗ đứng trong showbiz
|
*
Dưới góc nhìn văn hóa, nhìn từ hiện tượng “Running man” và “Bà Tưng”
đều thấy người trẻ hiện đại đã dũng cảm/liều mình tìm mọi cách để đạt
mục tiêu. Vậy theo thầy, nên nhìn nhận thực tế này ở giới trẻ như thế
nào?
-
Tâm lý giới trẻ thì thích tự khẳng định, thích thể hiện cá tính của
mình, thích được nổi tiếng. Mà trong một thế giới phẳng, muốn gây chú ý
phải tạo sự khác biệt, muốn nổi tiếng thì phải làm gì đó khác người.
Thực
ra thích nổi tiếng hay dũng cảm để đạt được mục tiêu cũng tốt chứ không
có gì xấu. Xấu hay không là ở chỗ mục tiêu đó tầm thường hay ý nghĩa và
đặc biệt; là cách làm; là gây ấn tượng hay là gây sốc.
*
Ở góc độ tâm lý học, giáo dục học... thầy có cho rằng, điều gì đã tạo
nên sự “bất thường”, thậm chí “dị thường” qua hai hiện tượng này?
-
Nhờ Internet, một người trong tích tắc có thể trở thành trung tâm, một
người vô danh có thể trở thành người nổi tiếng chỉ sau một đêm. Sự bất
thường ở đây thực ra chỉ là quy luật lây lan của đám đông với sức mạnh
của truyền thông. Thực ra, có rất nhiều hành động còn đồi trụy gấp trăm
lần “Bà Tưng”, có nhiều anh hùng đường phố còn dũng cảm quyết tâm hơn
Xuân Tiến, nhưng họ không được truyền thông bắt gặp và không trở thành
hiện tượng.
Ngoài
ra, khán giả bây giờ cũng hiếu kỳ, cũng muốn giải trí qua những thông
tin sốc, lạ. Nên những hành động này dễ dàng được đám đông đẩy đến cao
trào.
*
Dự án “Tháo gỡ chuyện khó đỡ” của thầy được rất nhiều bạn trẻ hưởng ứng
và có hiệu ứng rất tốt khi những video của thầy có thể uốn nắn, điều
chỉnh hành vi và hướng được người trẻ suy nghĩ theo hướng tích cực. Thầy
có nghĩ nên làm 1 clip giúp người trẻ kiểm soát bản thân trước tuổi trẻ
đầy khát khao và ham muốn? Hoặc một clip cổ vũ người trẻ “Hãy cứ khát
khao, hãy cứ dại khờ”?
-
Khát khao là tốt, ham muốn cũng không xấu, xấu hay không là ở cách
chúng ta làm thôi. Có lẽ tôi sẽ làm một clip “Hãy cứ khát khao, chứ đừng
dại khờ” (cười).
-----------------------------------------------